ΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΚΑΤΑ ΤΟΝ 20ο ΑΙΩΝΑ

 3. Οι οικονομικές συνθήκες κατά την περίοδο 1910-1922

Α. Η πολιτική Βενιζέλου κατά το διάστημα 1910-1922

Η έκφραση του βενιζελισμού (μιας νέας πολιτικής αντίληψης) στον οικονομικό τομέα

το ελληνικό κράτος θεωρείται ως μοχλός έκφρασης και ανάπτυξης του ελληνισμού(επιδίωξή του η ενσωμάτωση του εκτός συνόρων ελληνισμού, η συγκρότηση ενιαίας εθνικής και κρατικής υπόστασης, η διεκδίκηση της θέσης του στον τότε σύγχρονο κόσμο  ) Προϋποθέσεις των παραπάνω είναι: Α. Ο θεσμικός εκσυγχρονισμός (κράτος αποτελεσματικό    – αξιόπιστο) Β.  Η γενικότερη προσήλωση στην ιδέα της       ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων                             του έθνους

Β. Ο ρόλος και τα αιτήματα της αστικής τάξης.

Ρόλος – φυσιογνωμία αστικής τάξης	1. συσπειρώνεται γύρω από Βενιζέλο 2. πλουτίζει σε όλη τη λεκάνη της      Ανατολικής Μεσογείου 3. φιλοδοξεί ναι κυριαρχήσει και πολιτικά στο χώρο     που δραστηριοποιείται οικονομικά (λιμάνια Νότιας Ρωσίας, λεκάνη Δούναβη, εσωτερικό Ρουμανίας, Πόντος, μικρασιατικά παράλια, Κων/πολη και Σμύρνη, Θεσσαλονίκη, Αίγυπτος, Σουδάν, Αλεξάνδρεια)
Αιτήματα της αστικής τάξης (συσπειρωμένη γύρω από Βενιζέλο)	1. Η δημιουργία ενός ισχυρού εθνικού κέντρου για: α) διασφάλιση πλούτου β) προστασία συμφερόντων των πολιτών του γ) είναι αναγκαία η δημιουργία, καθώς συμφωνεί με     την εποχή (εμφάνιση πολλών εθνικιστικών     κινημάτων) 2.  Η διεκδίκηση της Μεγάλης Ελλάδας (ερείσματα-στηρίγματα για αυτήν τη διεκδίκηση: Α. Μεγάλη Ιδέα Β. εκσυγχρονισμός του κράτους Γ. πλεονασματικοί προϋπολογισμοί)

Γ. Πρόοδοι της εθνικής οικονομίας το 1910.

Αντιμετώπιση αγροτικής κρίσης →

Υπερπόντια μετανάστευση

Συνέπειες της μετανάστευσης στις ΗΠΑ Α. εκτόνωση των κοινωνικών      εντάσεων που δημιούργησε η          σταφιδική κρίση Β. ενίσχυση της οικονομίας της υπαίθρου από τα εμβάσματα των μεταναστών

Εκτός Ύλης – Η σταφιδική κρίση

Ο πόλεμος της σταφίδας
Πώς η Ελλάδα του 1899 περίμενε τον 20ό αιώνα 
γράφει η  Καίτη Αρώνη-Τσίχλη, επίκουρη καθηγήτρια του Παντείου Πανεπιστημίου.

Με την άφιξη του 1899 είχε ήδη ανατείλει το έβδομο έτος από την έναρξη της μεγάλης σταφιδικής κρίσης που έπληξε, κατά κύριο λόγο, τους σταφιδοκαλλιεργητές καθώς και όλα τα κοινωνικά στρώματα στις σταφιδοπαραγωγούς περιοχές της Βορειοδυτικής Πελοποννήσου στο τέλος του προηγούμενου αιώνα. Η σταφιδική κρίση ξέσπασε το 1893 ως απόρροια της μονοκαλλιέργειας και της μονοεξαγωγής της σταφίδας σε συνάρτηση με τη γενική οικονομική δυσπραγία της χώρας και τις αντίξοες διεθνείς συγκυρίες.
Η αλόγιστη επέκταση των σταφιδαμπελώνων καθ’ όλη τη διάρκεια του 19ου αιώνα, ακολουθώντας συγκυριακές ανάγκες κατανάλωσης της σταφίδας, είχε ενταθεί με το άνοιγμα της γαλλικής αγοράς, την οποία οι σταφιδοπαραγωγοί της Πελοποννήσου περιέβαλλαν με υπέρμετρη αισιοδοξία για μόνιμη διοχέτευση του προϊόντος τους. Ενώ όμως η αγγλική αγορά, όπου η σταφίδα χρησιμοποιείτο σε ξηρά μορφή στη ζαχαροπλαστική για την κατασκευή διαφόρων γλυκισμάτων και κυρίως για την κατασκευή της παραδοσιακής πουτίγκας, που καταναλωνόταν ευρύτατα και από τα λαϊκά στρώματα, ήταν μόνιμη και σταθερή, η απορρόφηση της σταφίδας από τη Γαλλία, όπου χρησιμοποιείτο για την παρασκευή οίνων λαϊκής κατανάλωσης, είχε ημερομηνία λήξεως, εφόσον οφειλόταν στην καταστροφή των γαλλικών αμπελώνων από τη φυλλοξήρα. Η ανάκαμψη των γαλλικών αμπελώνων από την ασθένεια είχε ως αποτέλεσμα να κλείσει απότομα η γαλλική αγορά όσο απότομα είχε ανοίξει. Οι συνέπειες αυτού του γεγονότος υπήρξαν καταστροφικές για τη χώρα εφόσον πλέον υπήρχε ένα μόνιμο ετήσιο πλεόνασμα στην παραγωγή της κορινθιακής σταφίδας το οποίο ήταν αδύνατον να καταναλωθεί. […]

 

Αγρότες και σταφίδα

Δ. Συνέπειες των Βαλκανικών Πολέμων στην εθνική οικονομία.

Η εθνική οικονομία δεν κλονίσθηκε από το σημαντικό κόστος των Βαλκανικών πολέμων

ΘΕΤΙΚΕΣ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ

Α. Εδαφική αύξηση 70% περίπου με ενσωμάτωση πλούσιων περιοχών (Ήπειρος, Δυτική και Κεντρική Μακεδονία, Νησιά του Αιγαίου, Κρήτη) Β. Αύξηση του πληθυσμού κατά 80% (εκατομμύρια νέοι κάτοικοι) γ.  Νέες οικονομικές προοπτικές (πεδινά και αρδευόμενα νεοαποκτηθέντα εδάφη, με άριστες προοπτικές για τη γεωργική παραγωγή) δ. Η Ελλάδα έγινε υπολογίσιμη δύναμη ε. Σημαντική αύξηση της εμπιστοσύνης προς τη χώρα από τις αγορές χρήματος και πιστώσεων

ΑΡΝΗΤΙΚΕΣ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ

Παρουσία ισχυρών μειονοτικών ομάδων στις νέες περιοχές (πχ. μουσουλμάνοι-εβραίοι στην Ήπειρο)