ΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΚΑΤΑ ΤΟΝ 20ο ΑΙΩΝΑ

2. Τα πρώτα βήματα του εργατικού κινήματο

Α. Το εργατικό κίνημα στην Ελλάδα (τέλος 19^ου αιώνα)

Σε σχέση με γειτονικές ή άλλες ευρωπαϊκές χώρες

Διαφορές που οφείλονται στις ιστορικές ιδιομορφίες της ελληνικής ανάπτυξης Μικρότερη πολιτική και κοινωνική επιρροή σοσιαλιστικών ομάδων και εργατικών ομαδοποιήσεων

Αίτια της μικρής επιρροής αυτών των ομάδων

1.Απουσία μεγάλων σύγχρονων βιομηχανικών    μονάδων 2. Σημαντικό ποσοστό ξένου εργατικού     δυναμικού στα μεγάλα δημόσια έργα 3. Πρόσκαιρη, βραχύχρονη απασχόληση των      εργατών (εξαίρεση αποτελούσε το σταθερό εργατικό δυναμικό   των μεταλλευτικών επιχειρήσεων, όπου και   εκδηλώθηκαν οι πρώτες καθαρά εργατικές   εξεγέρσεις πχ. Λαύριο [1896]) 4. επικράτηση Μεγάλης Ιδέας (στον ιδεολογικό     τομέα) που εμπόδιζε την ανάπτυξη και        διάδοση ιδεών με κοινωνικό-ταξικό     περιεχόμενο

«Εκτός Ύλης» - Η εξέγερση στο Λαύριο

Ξημερώματα 8ης Απριλίου 1896. Στα μεταλλεία του Λαυρίου 1.800 εργάτες ανέβηκαν από το μεταλλευτικό φρέαρ – βάθους 182 μέτρων όπου δούλευαν, έκλεισαν όλες τις εισόδους, περικύκλωσαν τον χώρο και κήρυξαν απεργία. Διεκδικούσαν από τον Ιταλό εργοδότη τους, τον αδίστακτο Σερπιέρι, το αυτονόητο: Ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και έγκαιρη μεταφορά τους στο νοσοκομείο όταν τραυματίζονταν για να μην πεθαίνουν στο δρόμο. Αύξηση του μισθού τους και  κατάργηση των λεγόμενων εργολάβων. Οι  εργολάβοι ήταν μεσάζοντες που έπαιρναν το έργο μιας στοάς από τη διεύθυνση της εταιρείας και φρόντιζαν να βάζουν τους εργάτες να δουλεύουν για λογαριασμό τους. Η εταιρεία τους έδινε και το μεροκάματο των εργατών, αλλά  εκείνοι έδιναν ψίχουλα στους μεταλλωρύχους.... 

Οι απεργοί  θέλησαν από την πρώτη στιγμή να διαπραγματευτούν ειρηνικά τα αιτήματα τους με τη διεύθυνση. Όταν όμως πλησίασαν τα γραφεία της εταιρείας δέχτηκαν πυροβολισμούς από τους φύλακες. Εξαγριωμένοι οι εργάτες άρχισαν να  τους λιθοβολούν. Τα ορυχεία του Λαυρίου μετατράπηκαν σε πεδίο μάχης, ώσπου δύο εργάτες σκοτώθηκαν από τους φύλακες. Οργισμένοι οι μεταλλωρύχοι μπροστά στη θέα των δολοφονημένων συναδέλφων τους,  όρμηξαν και  έσπασαν τα γραφεία, έσκισαν τα έγγραφα  και έβαλαν φωτιά στο κτίριο με δυναμίτες, με αποτέλεσμα να εξοντωθούν όλοι οι φύλακες εκτός από έναν. Ο  Σερπιέρι που κρυβόταν στην πολυτελή βίλα του, λίγα μέτρα πιο μακριά από τα μεταλλεία, φυγαδεύτηκε και σώθηκε την τελευταία στιγμή, μεταμφιεσμένοςσεπαπά.... 

Ο Σερπιέρι

Τις επόμενες μέρες έφτασαν ενισχύσεις της αστυνομίας για να υπερασπιστούν τα συμφέροντα του Ιταλού επιχειρηματία.  Οι απεργοί όμως δεν έκαναν πίσω. Τότε η κυβέρνηση έστειλε στρατό για να καταστείλει την απεργία και ένα πολεμικό πλοίο για να τους τρομοκρατήσει! Στις νέες συμπλοκές που ακολούθησαν σκοτώθηκαν άλλοι δύο εργάτες, τραυματίστηκαν πολλοί, ενώ συνελήφθησαν και δικάστηκαν δεκαπέντε απεργοί. Υπήρχαν εντάλματα για άλλους δέκα, αλλά πρόλαβαν και έφυγαν. Έτσι στις 21 Απριλίου, μετά από 14 μέρες έληξε βίαια η απεργία. Το μόνο που πέτυχαν οι εργάτες ήταν μια μικρή αύξηση του μεροκάματου από 2.5 δραχμές σε 3.5 ενώ όλα τα υπόλοιπα αιτήματα ξεχάστηκαν από την εργοδοσία. Μετά την απεργία, εγκαταστάθηκε μόνιμα στα μεταλλεία του Λαυρίου  στρατιωτικό σώμα, προκειμένου να αποτρέψει τους εργάτες από νέες εξεγέρσεις. Οι εργάτες δούλευαν κάτω από  καθεστώς στρατιωτικής τρομοκρατίας.

(Πηγή: http://www.mixanitouxronou.gr/i-apergia-ton-metallorichon-sto-lavrio-to-1896-tesseris-ergates-dolofonithikan-ke-i-kivernisi-estile-strato-ke-plia-gia-na-tous-katastili/ )

Β. Το εργατικό κίνημα στην Ελλάδα (20^ος αιώνας)

    Ο ρόλος της Θεσσαλονίκης στην ανάπτυξη του εργατικού κινήματος

Μετά το τέλος των Βαλκανικών Πολέμων (1913) η κατάσταση μεταβάλλεται.

Σημείο αναφοράς για το εργατικό κίνημα αποτελεί η ενσωμάτωση της Θεσσαλονίκης στην Ελλάδα.

Για ποιους λόγους θεωρείται η ενσωμάτωση της Θεσσαλονίκης τόσο σημαντική για την ανάπτυξη του εργατικού κινήματος;

1. Σημαντικό βιομηχανικό της υπόβαθρο 2. Κοσμοπολίτικος χαρακτήρας 3. Ύπαρξη της Φεντερασιόν (μεγάλη         πολυεθνική εργατική οργάνωση της πόλης με πρωτεργάτες σοσιαλιστές από την προοδευτική εβραϊκή κοινότητα → δίαυλος για τη διάδοση σοσιαλιστικής και εργατικής ιδεολογίας στη χώρα)

Ο Αβραάμ Μπεναρόγια, πρωτεργάτης της ίδρυσης της
Φεντερασιόν

Γ. Το εργατικό κίνημα στην Ελλάδα (20^ος αιώνας)

Ταχύτατη ωρίμαση του εργατικού κινήματος στη διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου (1914-1918).

Λόγοι	1. Πιέσεις που δέχθηκε η ελληνική κοινωνία 2. Εμπλοκή της σε διεθνείς υποθέσεις 3. Αντίκτυπος της ρωσικής επανάστασης (1917)
Αποτελέσματα	1. Ίδρυση της ΓΣΕΕ [Γενική Συνομοσπονδία Εργατών Ελλάδος](κλαδικά + τοπικά σωματεία) 2. Ίδρυση ΣΕΚΕ [Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα της Ελλάδος]→ ΚΚΕ με την προσχώρησή του στην Τρίτη Κομμουνιστική Διεθνή.