ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΛΕΙΣΤΟΥ ΤΥΠΟΥ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ΄ΛΥΚΕΙΟΥ

Β. Η ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΚΟΜΜΑΤΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

ΧΕΙΡΑΦΕΤΗΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ

1. Το σύνταγμα του 1844

1. Να αναφέρετε αν οι προτάσεις είναι σωστές ή λανθασμένες:

Α. Η στάση των ξενικών κομμάτων απέναντι στην ψήφιση Συντάγματος ήταν ομόφωνη.

Β. Κατά τις εργασίες της Εθνοσυνέλευσης για ψήφιση Συντάγματος(1843-44), οι ηγέτες των ξενικών κομμάτωνεπέδειξαν μετριοπαθή στάση, απομονώνοντας τα ακραία στοιχεία των κομμάτων τους.

Γ. Η συνταγματική ανάθεση της αρχηγίας του στρατού στον βασιλιά αποσκοπούσε στον περιορισμό των εξουσιών του.

Δ. Η συνταγματική κατοχύρωση ισόβιας Γερουσίας αποτελούσε προσπάθεια συμβιβασμού ανάμεσα στην τάση περιορισμού των βασιλικών εξουσιών από τη μια και ενίσχυσής τους από την άλλη.

Ε. Η σύνθεση των κοινοβουλευτικών επιτροπών με ορισμό οδηγούσε αρκετές φορές τα κόμματα σε συναίνεση.

Στ. Παρά το ότι τα ξενικά κόμματα αναπτύχθηκαν κατά μίμηση των δυτικών προτύπων, η απρόσκοπτη λειτουργία τους ενίσχυσε τον κοινοβουλευτισμό στη χώρα.

2) Να αντιστοιχίσετε τις εκφράσεις  της στήλης Α με τις  σχετικές της στήλης Β:

Α. καθολική ψηφοφορία για άνδρες	1. μη συνταγματική κατοχύρωση
Β. συνέρχεσθαι και συνεταιρίζεσθαι	2. συνταγματική κατοχύρωση
Γ. δωρεάν εκπαίδευση	3. συνταγματική κατοχύρωση
Δ. περιορισμός βασιλικών εξουσιών	4. ομοφωνία κομμάτων
Ε. συμμετοχή βασιλιά στη νομοθετική εξουσία	5. παγκόσμα πρωτοπορία

2. Η παρακμή των «ξενικών» κομμάτων κατά την περίοδο της συνταγματικής μοναρχίας

1. Να αναφέρετε αν οι προτάσεις είναι σωστές ή λανθασμένες:

1. Το ρωσικό κόμμα παρήκμασε λόγω και της έλλειψης θέσεων για επίκαιρα ζητήματα της εποχής.

2. Η διακυβέρνηση Κωλέττη αποσκοπούσε στον περιορισμό των εξουσιών του βασιλιά και τη σταδιακή απομάκρυνσή του.

3. Ο Όθωνας επέδειξε γενικά ώριμη στάση αποφεύγοντας την ανάμειξη με τους μηχανισμούς των κομμάτων.

4. Ο Κριμαϊκός πόλεμος σε γενικές γραμμές υπήρξε καθοριστικός παράγοντας για την απώλεια εμπιστοσύνης των Ελλήνων στα ξενικά κόμματα.

2)  Να αντιστοιχίσετε τις εκφράσεις  της στήλης Α με τις  σχετικές της στήλης Β:

Α. διαμάχη για διαδοχή Κωλέττη	1. παρακμή ρωσικού κόμματος
Β. υπόθεση Πατσίφικο	2. παρακμή γαλλικού κόμματος
Γ. ήττα Ρωσίας στον Κριμαϊκό πόλεμο	3. διακυβέρνηση Κωλέττη
Δ. βία και νοθεία σε εκλογές	4. αποδυνάμωση και σταδιακή εξαφάνιση ρωσικού κόμματος
Ε. επίλυση εκκλησιαστικών ζητημάτων	5. παρακμή αγγλικού κόμματος

____________________________________________________________________________________________

3. Η «νέα γενιά».

1. Να αναφέρετε αν οι προτάσεις είναι σωστές ή λανθασμένες:

1. Η νέα γενιά πολιτικών είχε διαφορετικά ιδανικά από τη γενιά της προεπαναστατικής περιόδου.

2. Αυτήν την περίοδο μειώνεται εντυπωσιακά το ποσοστό του αναλφαβητισμού στον συνολικό πληθυσμό.

3. Η νέα γενιά πολιτικών θεωρούσε το βασιλιά ως εμπόδιο για την ομαλή λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος.

4. Ένα από τα αιτήματα των αντιπολιτευτικών ομίλων υπήρξε η φορολογική ελάφρυνση του εργατικού πληθυσμού.

5. Στην επανάσταση του 1862 συμμετείχε ετερόκλητο πλήθος ατόμων με διαφορετικά κατά βάση αιτήματα, αλλά με κοινό στόχο την αποπομπή του Όθωνα.

2)  Να αντιστοιχίσετε τις εκφράσεις  της στήλης Α με τις  σχετικές της στήλης Β:

Α. δυνατότητα ενημέρωσης	1. αίτημα ομίλων
Β. ελεύθερες εκλογές	2. χαρακτηριστικό νέας γενιάς
Γ. εργασία σχετική με αντικείμενο σπουδών	3. χαρακτηριστικό νέας γενιάς
Δ. απλούστερη διοίκηση	4. αίτημα ανέργων πτυχιούχων
Ε. επίκριση για κρατικές δυσλειτουργίες	5. αίτημα ομίλων

______________________________________________________________________________________________

4. Η Εθνοσυνέλευση του 1862-1864

1. Να αναφέρετε αν οι προτάσεις είναι σωστές ή λανθασμένες:

1. Εμπόδιο στις αρχηγικές βλέψεις του Δ.Βούλγαρη στάθηκαν οι παράνομα διορισθέντες στο Δημόσιο.

2. Οι έμποροι κι οι πλοιοκτήτες υποστήριζαν την παράταξη των πεδινών.

3. Οι Εκλεκτικοί ήταν μια ετερόκλητη παράταξη που υποστήριζε τη συχνή εναλλαγή κυβερνητικών σχηματισμών.

4. Το πολίτευμα που καθιερώθηκε, η βασιλευομένη δημοκρατία, ήταν ένα βήμα πίσω στη δημοκρατική πορεία της χώρας.

5. Η διαφορά ανάμεσα στα συντάγματα του 1844 και του 1864 ήταν ότι στο πιο πρόσφατο σύνταγμα καθιερώθηκε η ελευθερία του «συνέρχεσθαι και συνεταιρίζεσθαι».

6. Σκοπός της ψήφιαης της αρχής της δεδηλωμένης ήταν η συμμετοχή όσο το δυνατόν περισσότερων κομμάτων στην κοινοβουλευτική διαδικασία.

7. Ο βασιλιάς Γεώργιος τελικά υιοθέτησε την άποψη Τρικούπη λόγω του επαναστατικού αναβρασμού που επικρατούσε στη χώρα.

2)  Να αντιστοιχίσετε τις εκφράσεις  της στήλης Α με τις  σχετικές της στήλης Β:

Α. ετερόκλητη παράταξη	1. πεδινοί
Β. μεταρρυθμίσεις στη διοίκηση	2. ορεινοί
Γ. κοινοβουλευτική ανομία	3. Εθνικόν Κομιτάτον
Δ. υποστήριξη σταθερών κυβερνήσεων	4. Εκλεκτικοί

ENOTHTA 2 (σελ.70-79)

Η ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΚΟΜΜΑΤΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Β. ΧΕΙΡΑΦΕΤΗΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ (1844-1880)

4. Η Εθνοσυνέλευση του 1862-1864

Α.Εκλογές για εθνοσυνέλευση (1862)-Β. Οι δύο παρατάξεις

Σκοπός εκλογών Χρονολογία Εκλεγμένοι αντιπρόσωποι

Η εκλογή αντιπροσώπων για Εθνοσυνέλευση, η οποία θα ψήφιζε νέο σύνταγμα Νοέμβριος 1862 Προέρχονται στην πλειονότητα τους  από τοπικά ψηφοδέλτια, χωρίς κομματικές παρεμβάσεις → απόδειξη της χρεοκοπίας των «ξενικών» κομμάτων

Δύο μεγάλες παρατάξεις μέσα στην εθνοσυνέλευση:

Δ. Βούλγαρης

Ε.Δεληγιώργης

	ΠΕΔΙΝΟΙ	ΟΡΕΙΝΟΙ
Ηγέτης	Δ. Βούλγαρης [υπονόμευση κοινοβουλευτικών θεσμών με παρεμβάσεις στο στρατό για δημιουργία σώματος «πραιτωριανών» για παραμονή στην εξουσία). Εμπόδιο σε αυτόν: πολιτικές ομάδες - θεσμοί	Δ. Γρίβας – Κ. Κανάρης Στόχος:η αντίσταση στην πολιτική των πεδινών
Οπαδοί	-  άνεργοι πτυχιούχοι -  μικροκαλλιεργητές -  οι παράνομα διορισθέντες στο στρατό και στο δημόσιο (από φόβο απώλειας της θέσης τους σε περίπτωση επικράτησης κοινοβουλευτικής νομιμότητας)	- κτηνοτρόφοι - μικροκαλλιεργητές - έμποροι - πλοιοκτήτες
Ο λαός συμμετείχε ενεργά στη συγκρότηση αυτών των δύο παρατάξεων

Γ. Άλλοι πολιτικοί σχηματισμοί

	Εθνικόν Κομιτάτον	Εκλεκτικοί
Ηγέτης	Επ. Δεληγιώργης
Πρόγραμμα	-  ανάπτυξη κοινοβουλευτισμού -  εκσυγχρονισμός χώρας -  οικονομική ανάπτυξη -  μεταρρυθμίσεις σε διοίκηση και     στρατό -  πολιτισμική εξάπλωση στην    οθωμανική αυτοκρατορία	Ετερόκλητη παράταξη Μετριοπαθείς θέσεις - προσπάθεια μεσολάβησης μεταξύ των άλλων παρατάξεων και υποστήριξη σταθερών κυβερνήσεων
Οπαδοί		Εξέχοντες πολιτικοί λόγιοι αξιωματικοί

Δ. Το νέο σύνταγμα (1864)

Καθυστέρηση (2 χρόνια) ψήφισης συντάγματος λόγω:

α) κυβερνητικής αστάθειας                                     β) συνθηκών εμφυλίου πολέμου

Άρθρα του Συντάγματος
Πολίτευμα	Βασιλευόμενη Δημοκρατία (αντί της μέχρι τότε συνταγματικής μοναρχίας) Στο πολίτευμα αυτό οι εξουσίες ασκούνται γενικά από το κοινοβούλιο και την κυβέρνηση, η οποία και φέρει την απόλυτη ευθύνη όλων των πράξεών της και εφόσον απολαύει της εμπιστοσύνης του Κοινοβουλίου. Στον Βασιλιά ανήκουν μόνο αντιπροσωπευτικές αρμοδιότητες και κυρίως οι επικυρώσεις νόμων και διαταγμάτων. Η θέση του συνήθως είναι κληρονομική. Η Συνταγματική Μοναρχία είναι ένα παρόμοιο πολίτευμα με την Βασιλευόμενη Δημοκρατία με την διαφορά ότι ο ρόλος του μονάρχη δεν είναι καθόλου συμβολικός, καθώς διαθέτει αρκετές πολιτικές αρμοδιότητες,μονολότι περιορίζονται οι εξουσίες του .Η Ελλάδα είχε συνταγματική μοναρχία την περίοδο 1844 εώς το 1862 όπου αντικαταστάθηκε από το πολίτευμα της Βασιλευόμενης Δημοκρατίας .Στις μέρες μας υπάρχουν λίγες συνταγματικές μοναρχίες(π.χ Ιορδανία,  Μπαχρέιν, Μαλαισία) στις οποίες υπάρχει πρωθυπουργός, μα και ο βασιλιάς έχει ενεργό ρόλο σην πολιτική ζωή. (Πηγή:wikipedia)
Κατοχύρωση των:	Α. αρχή λαϊκής κυριαρχίας Β. άμεση –μυστική –καθολική (για άνδρες) ψηφοφορία Γ. ανεξαρτησία δικαιοσύνης Δ. ελευθερία του συνέρχεσθαι και συνεταιρίζεσθαι (άνοιγε το δρόμο για ελεύθερη συγκρότηση κομμάτων) Γενικά, τα κόμματα είναι απαραίτητα για έκφραση της βούλησης της κοινής γνώμης, καθώς εναλλακτική λύση σε αυτά είναι μόνο οι συνωμοτικοί κύκλοι ή οι βιαιοπραγίες

Ε. Οι παρεμβάσεις του Γεωργίου Α΄ στην πολιτική ζωή και η αντίδραση Τρικούπη

   Η Εθνοσυνέλευση επέβαλε την αρχή να προέρχεται η κυβέρνηση από την κοινοβουλευτική πλειοψηφία παρά τηνέντονη αντίδραση του βασιλιά Γεωργίου Α΄, ο οποίος διόριζε κυβερνήσεις της αρεσκείας του, εκμεταλλευόμενος μια ασάφεια στη διατύπωση των διατάξεων(ότι δηλ. ο βασιλιάς οφείλει να δώσει εντολή σχηματισμού κυβέρνησης σε βουλευτή κόμματος που έχει την εμπιστοσύνη της πλειοψηφίας της Βουλής.

(πχ. σε άρθρο του  ο Χαρίλαος Τρικούπης στην εφημερίδα Καιροί της 29.6.1874 με τον τίτλο «Τίς πταίει» κατηγορούσε τον βασιλιά Γεώργιο Α'  ότι εφάρμοζε καθεστώς απόλυτης μοναρχίας, επειδή διόριζε κατά βούληση πρωθυπουργούς από τα κόμματα της μειοψηφίας χωρίς να λαβαίνει υπόψη του τα αποτελέσματα των εκάστοτε βουλευτικών εκλογών)

Γεώργιος Α΄

Η αρχή της δεδηλωμένης:

Χ/ Τρικούπης

κατά τον Χαρίλαο Τρικούπη, ο οποίος υποστήριζε δημόσια ότι η πολιτική σταθερότητα θα επιτευχθεί μόνο με τη συγκρότηση δύο μεγάλων κομμάτων εξουσίας (κατά το αγγλικό πρότυπο), ο βασιλιάς θα πρέπει να αναθέτει την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης μόνο σε πολιτικό ο οποίος σαφώς είχε τη δεδηλωμένη εμπιστοσύνη της πλειοψηφίας των βουλευτών. Έτσι, τα κόμματα μειοψηφίας θα στερούνταν της δυνατότητας σχηματισμού κυβέρνησης και θα ωθούνταν σε συνένωση με τα μεγάλα → σταθερότερες κυβερνήσεις πλειοψηφίας.

Ο βασιλιάς υποχώρησε λόγω : α. της πίεσης της αντιπολίτευσης

β. του επαναστατικού αναβρασμού του λαού

ENOTHTA 2 (σελ.70-79)

Η ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΚΟΜΜΑΤΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Β. ΧΕΙΡΑΦΕΤΗΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ (1844-1880)

3. Η «νέα γενιά»

Α.

Χαρακτηριστικά

1. Έχει εντελώς διαφορετική νοοτροπία και καταβολές.

2. Θεωρεί ότι η Επανάσταση ανήκει πλέον στην ιστορία , σε αντίθεση με τους ηγέτες των ξενικών κομμάτων

3. Βιώνει ραγδαίες αλλαγές λόγω συχνών πολιτικών μεταβολών και οικονομικής και τεχνικής ανάπτυξης

4. Έχει αλλάξει εκ θεμελίων η αντίληψή της για τη ζωή λόγω της οικονομικής και κοινωνικής μεταβολής

5. Ζει σε αστικά κέντρα, βρίσκεται πιο κοντά στα κέντρα λήψης αποφάσεων και έχει μεγαλύτερη δυνατότητα ενημέρωσης για τις εξελίξεις

6. Ο ανδρικός πληθυσμός παρουσιάζει εντυπωσιακή μείωση του αναλφαβητισμού

7. Έχει αυξημένες απαιτήσεις, ακόμη και οι ημιμαθείς επικρίνουν τις κρατικές δυσλειτουργίες και την καθυστέρηση σε σχέση με τις δυτικές χώρες

8. Έχει αυξημένη επιθυμία για συμμετοχή στα πολιτικά πράγματα

9. Καθώς δεν έχει τις εμπειρίες της προηγούμενης (τουρκοκρατία, επανάσταση, αντιβασιλεία, βοήθεια των Δυνάμεων σε κρίσιμες στιγμές)αποστασιοποιείται από τις αντιπαραθέσεις που κυριαρχούσαν στην προηγούμενη γενιά και από τα κόμματα που τις εξέφραζαν

Αλ. Κουμουνδούρος, ο κύριος εκφραστής της νέας γενιάς πολιτικών, 10 φορές πρωθυπουργός της Ελλάδας ο ¨Οθωνας λίγο πριν την ανατροπή του

Β.Η στάση της απέναντι στον βασιλιά.

Θεωρεί τον βασιλιά («πολιτικά ατάλαντος»)και την αυλή εμπόδια στην ανάπτυξη του συνταγματικού πολιτεύματος.

Δυσαρέσκεια (περί τα τέλη δεκαετίας 1850) μεγάλων τμημάτων πληθυσμού λόγω : α. οικονομικής δυσπραγίας β. δυσλειτουργίας πολιτικού συστήματος →→→→→→→→→→→	Συγκρότηση αντιπολιτευτικών ομίλων με εκσυγχρονιστικά αιτήματα: {εκφραστής:Αλ. Κουμουνδούρος} α. ελεύθερες εκλογές β. φορολογική μεταρρύθμιση υπέρ των αγροτών γ. κρατικές επενδύσεις σε έργα υποδομής δ. ίδρυση αγροτικών τραπεζών ε. απλούστερη διοίκηση →→→→→→→→	Επανάσταση (Φεβρουάριος 1862)με αίτημα την απομάκρυνση του βασιλιά.→ο Όθων εγκαταλείπει τη χώρα στις 12 Οκτωβρίου 1862 {Συμμετέχοντες στην επανάσταση: Α. αξιωματικοί Β. άνεργοι απόφοιτοι πανεπιστημίου (αίσθηση κοινωνικής αδικίας, δεν ήθελαν να εργασθούν σε κλαδους αγροτικής –βιοτεχνικής παραγωγής) Γ. άτομα ανώτερων κοινωνικών στρωμάτων με αίτημα την παροχή ευκαιριών για ενεργότερη συμμετοχή τους στα πολιτικά πράγματα}