ENOTHTA 2 (σελ.70-79)

Η ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΚΟΜΜΑΤΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Β. ΧΕΙΡΑΦΕΤΗΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ (1844-1880)

1. Το σύνταγμα του 1844

Α. Καταλυτική επίδραση της επανάστασης του 1843 στην πολιτική ζωή

Επανάσταση της 3ης Σεπτεμβρίου 1843→	Καταλυτική επίδραση στη διαμόρφωση των πολιτικών πραγμάτων
Συγκεκριμένα
Κόμματα	-σαφέστερη έκφραση των πολιτικών και   ιδεολογικών αντιλήψεων των κομμάτων - ενεργότερος ρόλος των κομμάτων στην πολιτική ζωή της χώρας
Στάση κομμάτων απέναντι στο Σύνταγμα	Σαφείς διαφορές μεταξύ τους, αλλά και τα τρία τάσσονται υπέρ του συντάγματος (ακόμη και το ρωσικό, που ήταν κατά βάση αντισυνταγματικό, υπέρ ενός συγκεντρωτικού συστήματος διακυβέρνησης και κατά της πολυφωνίας)
Ζητούμενο όλων	Ο περιορισμός των εξουσιών του βασιλιά

Β. Αποφάσεις της εθνοσυνέλευσης 1843-1844.

Δυναμική παρουσία κομμάτων στην πολιτική ζωή της χώρας → (στάση τους κατά τις    εργασίες της  εθνοσυνέλευσης)

α. διεύθυνση των εργασιών της εθνοσυνέλευσης από τους τρεις ηγέτες τους β. αποφυγή ακραίων θέσεων γ. επιβολή των ηγετών στις ριζοσπαστικές ομάδες των κομμάτων τους δ. από κοινού αποφάσεις για συνταγματικές ρυθμίσεις

Συμφωνία των κομμάτων στη συνταγματική κατοχύρωση θεμελιωδών δικαιωμάτων: (προστασία από αυθαιρεσία κρατικής εξουσίας)	α. ισότητα απέναντι στο νόμο β. απαγόρευση δουλείας γ. απαραβίαστο οικογενειακού ασύλου δ. ελευθερία γνώμης – τύπου ε. προστασία ιδιοκτησίας στ. δωρεάν εκπαίδευση
Αδυναμία Συντάγματος(μη συνταγματική κατοχύρωση)	Α. μη κατοχύρωση του δικαιώματος του συνέρχεσθαι και συνεταιρίζεσθαι

Γ. Διατάξεις του Συντάγματος

Καθορισμός βασιλικών εξουσιών

- συμμετοχή βασιλιά στην άσκηση της νομοθετικής Εξουσίας -  ο βασιλιάς είναι αρχηγός κράτους –στρατού -  καμιά πράξη του δεν είχε ισχύ δίχως την προσυπογραφή του αρμόδιου υπουργού {περιορισμός βασιλικής εξουσίας}

Άλλες διατάξεις

α.Δικαίωμα καθολικής ψηφοφορίας για άνδρες (παγκόσμια πρωτοτυπία) β. ορισμός εκλογικής διαδικασίας {δικαίωμα θετικής ψήφου εκλογέων σε όσους υποψήφιους ήθελαν, με τη συμπλήρωση ψηφοδελτίων, ακόμη και διαφορετικών συνδυασμών} γ. πρόβλεψη για ύπαρξη βουλής και ισόβιας γερουσίας δ. απουσία συνταγματικής πρόβλεψης για κόμματα ε. σύνθεση κοινοβουλευτικών επιτροπών με κλήρωση (συνέπεια οι διαβουλεύσεις μεταξύ των παρατάξεων και η συναίνεση, ορισμένες φορές)

Δ.Η μεγάλη σημασία του συντάγματος του 1844

Καθολική ψηφοφορία

Α.Δημιουργία νέων όρων για πολιτική –κομματική δράση Β.Συμμετοχή πολιτών και κομμάτων στο δημόσιο βίο Γ. Διευκόλυνση διεκδίκησης συμφερόντων

Γενική αποτίμηση του κοινοβουλευτισμού εκείνης της εποχής (φιλελεύθερες πολιτικές διαδικασίες–λειτουργία κομμάτων)

Αρνητικά: Α. προϊόν μικρής πολιτικής ηγετικής ομάδας Β. περιορισμένη ανταπόκριση στις ανάγκες της ελληνικής κοινωνίας Γ. μίμηση δυτικών προτύπων, τα οποία παραμορφώθηκαν στην εφαρμογή τους λόγω του μικρού βαθμού ανάπτυξης της ελληνικής κοινωνίας Θετικά: Α. Ρίζωσε ο κοινοβουλευτισμός και ακολούθησε δικούς του δρόμους, για αν ανταποκριθεί στις ιδιαίτερες ανάγκες, τα προβλήματα και τα αιτήματα της ελληνικής κοινωνίας Β. Πολιτική ενεργοποίηση μεγάλων τμημάτων του πληθυσμού και σταδιακή συγκρότηση κράτους δικαίου πέρα από την όποια μίμηση δυτικών προτύπων  γ. Τα κόμματα αποτελούσαν αναγκαιότητα της εποχής ανταποκρίνονταν στις ανάγκες αυτών που τα συγκρότησαν