ENOTHTA 2 (σελ.70-79)

Η ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΚΟΜΜΑΤΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Β. ΧΕΙΡΑΦΕΤΗΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ (1844-1880)

4. Η Εθνοσυνέλευση του 1862-1864

Α.Εκλογές για εθνοσυνέλευση (1862)-Β. Οι δύο παρατάξεις

Σκοπός εκλογών Χρονολογία Εκλεγμένοι αντιπρόσωποι

Η εκλογή αντιπροσώπων για Εθνοσυνέλευση, η οποία θα ψήφιζε νέο σύνταγμα Νοέμβριος 1862 Προέρχονται στην πλειονότητα τους  από τοπικά ψηφοδέλτια, χωρίς κομματικές παρεμβάσεις → απόδειξη της χρεοκοπίας των «ξενικών» κομμάτων

Δύο μεγάλες παρατάξεις μέσα στην εθνοσυνέλευση:

Δ. Βούλγαρης

Ε.Δεληγιώργης

	ΠΕΔΙΝΟΙ	ΟΡΕΙΝΟΙ
Ηγέτης	Δ. Βούλγαρης [υπονόμευση κοινοβουλευτικών θεσμών με παρεμβάσεις στο στρατό για δημιουργία σώματος «πραιτωριανών» για παραμονή στην εξουσία). Εμπόδιο σε αυτόν: πολιτικές ομάδες - θεσμοί	Δ. Γρίβας – Κ. Κανάρης Στόχος:η αντίσταση στην πολιτική των πεδινών
Οπαδοί	-  άνεργοι πτυχιούχοι -  μικροκαλλιεργητές -  οι παράνομα διορισθέντες στο στρατό και στο δημόσιο (από φόβο απώλειας της θέσης τους σε περίπτωση επικράτησης κοινοβουλευτικής νομιμότητας)	- κτηνοτρόφοι - μικροκαλλιεργητές - έμποροι - πλοιοκτήτες
Ο λαός συμμετείχε ενεργά στη συγκρότηση αυτών των δύο παρατάξεων

Γ. Άλλοι πολιτικοί σχηματισμοί

	Εθνικόν Κομιτάτον	Εκλεκτικοί
Ηγέτης	Επ. Δεληγιώργης
Πρόγραμμα	-  ανάπτυξη κοινοβουλευτισμού -  εκσυγχρονισμός χώρας -  οικονομική ανάπτυξη -  μεταρρυθμίσεις σε διοίκηση και     στρατό -  πολιτισμική εξάπλωση στην    οθωμανική αυτοκρατορία	Ετερόκλητη παράταξη Μετριοπαθείς θέσεις - προσπάθεια μεσολάβησης μεταξύ των άλλων παρατάξεων και υποστήριξη σταθερών κυβερνήσεων
Οπαδοί		Εξέχοντες πολιτικοί λόγιοι αξιωματικοί

Δ. Το νέο σύνταγμα (1864)

Καθυστέρηση (2 χρόνια) ψήφισης συντάγματος λόγω:

α) κυβερνητικής αστάθειας                                     β) συνθηκών εμφυλίου πολέμου

Άρθρα του Συντάγματος
Πολίτευμα	Βασιλευόμενη Δημοκρατία (αντί της μέχρι τότε συνταγματικής μοναρχίας) Στο πολίτευμα αυτό οι εξουσίες ασκούνται γενικά από το κοινοβούλιο και την κυβέρνηση, η οποία και φέρει την απόλυτη ευθύνη όλων των πράξεών της και εφόσον απολαύει της εμπιστοσύνης του Κοινοβουλίου. Στον Βασιλιά ανήκουν μόνο αντιπροσωπευτικές αρμοδιότητες και κυρίως οι επικυρώσεις νόμων και διαταγμάτων. Η θέση του συνήθως είναι κληρονομική. Η Συνταγματική Μοναρχία είναι ένα παρόμοιο πολίτευμα με την Βασιλευόμενη Δημοκρατία με την διαφορά ότι ο ρόλος του μονάρχη δεν είναι καθόλου συμβολικός, καθώς διαθέτει αρκετές πολιτικές αρμοδιότητες,μονολότι περιορίζονται οι εξουσίες του .Η Ελλάδα είχε συνταγματική μοναρχία την περίοδο 1844 εώς το 1862 όπου αντικαταστάθηκε από το πολίτευμα της Βασιλευόμενης Δημοκρατίας .Στις μέρες μας υπάρχουν λίγες συνταγματικές μοναρχίες(π.χ Ιορδανία,  Μπαχρέιν, Μαλαισία) στις οποίες υπάρχει πρωθυπουργός, μα και ο βασιλιάς έχει ενεργό ρόλο σην πολιτική ζωή. (Πηγή:wikipedia)
Κατοχύρωση των:	Α. αρχή λαϊκής κυριαρχίας Β. άμεση –μυστική –καθολική (για άνδρες) ψηφοφορία Γ. ανεξαρτησία δικαιοσύνης Δ. ελευθερία του συνέρχεσθαι και συνεταιρίζεσθαι (άνοιγε το δρόμο για ελεύθερη συγκρότηση κομμάτων) Γενικά, τα κόμματα είναι απαραίτητα για έκφραση της βούλησης της κοινής γνώμης, καθώς εναλλακτική λύση σε αυτά είναι μόνο οι συνωμοτικοί κύκλοι ή οι βιαιοπραγίες

Ε. Οι παρεμβάσεις του Γεωργίου Α΄ στην πολιτική ζωή και η αντίδραση Τρικούπη

   Η Εθνοσυνέλευση επέβαλε την αρχή να προέρχεται η κυβέρνηση από την κοινοβουλευτική πλειοψηφία παρά τηνέντονη αντίδραση του βασιλιά Γεωργίου Α΄, ο οποίος διόριζε κυβερνήσεις της αρεσκείας του, εκμεταλλευόμενος μια ασάφεια στη διατύπωση των διατάξεων(ότι δηλ. ο βασιλιάς οφείλει να δώσει εντολή σχηματισμού κυβέρνησης σε βουλευτή κόμματος που έχει την εμπιστοσύνη της πλειοψηφίας της Βουλής.

(πχ. σε άρθρο του  ο Χαρίλαος Τρικούπης στην εφημερίδα Καιροί της 29.6.1874 με τον τίτλο «Τίς πταίει» κατηγορούσε τον βασιλιά Γεώργιο Α'  ότι εφάρμοζε καθεστώς απόλυτης μοναρχίας, επειδή διόριζε κατά βούληση πρωθυπουργούς από τα κόμματα της μειοψηφίας χωρίς να λαβαίνει υπόψη του τα αποτελέσματα των εκάστοτε βουλευτικών εκλογών)

Γεώργιος Α΄

Η αρχή της δεδηλωμένης:

Χ/ Τρικούπης

κατά τον Χαρίλαο Τρικούπη, ο οποίος υποστήριζε δημόσια ότι η πολιτική σταθερότητα θα επιτευχθεί μόνο με τη συγκρότηση δύο μεγάλων κομμάτων εξουσίας (κατά το αγγλικό πρότυπο), ο βασιλιάς θα πρέπει να αναθέτει την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης μόνο σε πολιτικό ο οποίος σαφώς είχε τη δεδηλωμένη εμπιστοσύνη της πλειοψηφίας των βουλευτών. Έτσι, τα κόμματα μειοψηφίας θα στερούνταν της δυνατότητας σχηματισμού κυβέρνησης και θα ωθούνταν σε συνένωση με τα μεγάλα → σταθερότερες κυβερνήσεις πλειοψηφίας.

Ο βασιλιάς υποχώρησε λόγω : α. της πίεσης της αντιπολίτευσης

β. του επαναστατικού αναβρασμού του λαού