Ο ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΟΥΣ ΜΑΚΕΔΟΝΕΣ

Μέρος Δ΄. Τα χρόνια περνούν. Μια σκοτεινή υπόθεση.

 Ο  Φίλιππος  δε  σταμάτησε  να  προσπαθεί  για  να  επιτύχει  την  κάθοδο  προς  νότο  και  ο  Δημοσθένης ,  από  την  άλλη ,  επιχειρούσε πότε  να  ξεσηκώνει  το  λαό  και  πότε  να  τον  αποτρέπει  από  τη  σύρραξη,  όταν  έκρινε  ότι  οι  συνθήκες  δεν  ήταν  ευνοϊκές.  Το  338 π.Χ.  οι  Αθηναίοι  έχουν   πλέον  αντιληφθεί  πλήρως  την  κρισιμότητα  της  κατάστασης  ˙ ενώνονται  λοιπόν  με  τους  Θηβαίους  για  να  αντιμετωπίσουν  από  κοινού  τον  εχθρό .  Ο  ίδιος  ο  Δημοσθένης , τότε  46  ετών ,  αφήνει  τους  λόγους  και  πολεμά  γενναία  στη  μεγάλη  μάχη  της  Χαιρώνειας .  Ο  θρίαμβος  που  πέτυχαν  οι  Μακεδόνες  ουσιαστικά  σφράγισε  την  κυριαρχία  τους  στον  ελληνικό  χώρο  και  σηματοδότησε  μια  νέα  εποχή .  Το  πρώτο  μέρος  του  σχεδίου  του  Φιλίππου  είχε πια ολοκληρωθεί ˙  σειρά είχε η εκστρατεία  στην  Ασία .  Κι  ενώ  τα  πράγματα  είχαν  ηρεμήσει ,  η αναγγελία  του  θανάτου  του  Μακεδόνα  βασιλιά ( 336 π.Χ. )  ήρθε  για  να  προκαλέσει  σάλο  ˙  κάποιες  πόλεις  εξεγέρθηκαν  κατά  της  μακεδονικής  κυριαρχίας . Ο  Δημοσθένης  γιορτάζει  στην  Αθήνα  την  είδηση  στεφανωμένος ,  ξεχνώντας  το  θάνατο  της  μικρής  του  κόρης  λίγες  μέρες  πριν ! 

Jean Lecomte du Nouÿ, Δημοσθένης, 1870.

Ο  Αλέξανδρος  όμως,  που  ανέλαβε  αστραπιαία  την  εξουσία ,  δεν  άφησε  πολλά  περιθώρια  για  πανηγυρισμούς.  Κατάφερε  σε  ελάχιστο  χρονικό  διάστημα  να  αναγνωριστεί  κυρίαρχος  της  Ελλάδας  και  συγκεντρώνοντας  στρατό ,  εξεστράτευσε  εναντίον  της  Ασίας ,  εκπληρώνοντας  έτσι  το  όνειρο  του  πατέρα  του.  Τα  τέσσερα  επόμενα  χρόνια  ήταν  θριαμβευτικά ,  αφού  σημαδεύτηκαν  από  τις  εκπληκτικές  νίκες  του  Αλεξάνδρου και  τις  κατακτήσεις  νέων  χωρών .  Την  ίδια  εποχή  ο  Δημοσθένης , που  αρχικά  χλεύαζε  τον  Αλέξανδρο ,  φαίνεται  να  έχει  καταλαγιάσει ˙ του στέλνει μάλιστα  συγχαρητήριες  επιστολές  για  τα  κατορθώματά  του .

  Ο  θάνατος  του  στρατηλάτη  το  323 π.Χ. ,  όπως  ήταν  φυσικό ,  ακολουθήθηκε  από  μια  σειρά  εξεγέρσεων  στον  ελληνικό  χώρο ˙  οι  Αθηναίοι  αποφάσισαν  να  ξαναδοκιμάσουν  την  τύχη  τους  με  τους  Μακεδόνες  και  ανακάλεσαν  το  Δημοσθένη  από  την  Τροιζήνα ,  στην  οποία  είχε  καταφύγει , συκοφαντημένος κατά τη γνώμη του   για  δωροδοκία . Για το σκοτεινό αυτό θέμα, πρέπει να έχουμε υπόψη ότι ο ακόλαστος θησαυροφύλακας του Αλεξάνδρου Άρπαλος, αφού καταχράστηκε τεράστια χρηματικά ποσά,  ζήτησε άσυλο στην Αθήνα, όταν οι Μακεδόνες διαπίστωσαν τις ατασθαλίες του. Ενώ λοιπόν ο Δημοσθένης είχε προτείνει αρχικά την έκδοση του καταχραστή στους Μακεδόνες…η συνέχεια από τον έγκυρο ιστορικό Πλούταρχο:

Και με το που ήλθε η νύχτα έστειλε (ο Άρπαλος) σ' αυτόν (το Δημοσθένη) την κύλικα με τα είκοσι τάλαντα. Ήταν ασφαλώς ασυναγώνιστος ο Άρπαλος στο να διακρίνει το ήθος του ανθρώπου που διψά για χρυσάφι, από την όψη, τις γκριμάτσες και τις αστραπές των ματιών του. Γιατί ο Δημοσθένης δεν αντιστάθηκε, αλλά προσβληθείς από το μικρόβιο της δωροδοκίας σαν να είχε δεχτεί προστασία πήγε με το μέρος του Άρπαλου και την επόμενη ημέρα αφού περιτύλιξε καλά το λαιμό του με μαλλιά και ταινίες εμφανίστηκε στην εκκλησία του δήμου, κι ενώ τον παρακινούσαν να σηκωθεί και να μιλήσει, τους έκανε νόημα ότι δεν μπορεί να μιλήσει, διότι είχε κοπεί η φωνή του. Οι ξύπνιοι όμως συμπολίτες του, περιγελώντας τον, έλεγαν, ότι όχι από «συνάγχη» (κρυολόγημα), αλλά από «αργυράγχη» (ασθένεια του χρήματος) είχε προσβληθεί τη νύχτα ο δημαγωγός.

 Ο  ρήτορας ,  παρ’όλα αυτά, είδε μια τελευταία ευκαιρία να καταπολεμηθούν οι Μακεδόνες και, υπακούοντας  γι’  άλλη  μια  φορά  στα  κελεύσματα  της  πατρίδας  του, γύρισε για να βοηθήσει.

Ο ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΟΥΣ ΜΑΚΕΔΟΝΕΣ

Μέρος Γ: Oι πρώτες συγκρούσεις. Και ένα παράξενο περιστατικό. 

Ο  Μακεδόνας  βασιλιάς το  352 π.Χ.  άρχισε  να  πολιορκεί  το  Ηραίον  τείχος  στη  Θράκη,  σημείο  ζωτικότατο  για  την  αθηναϊκή  οικονομία ,  καθώς  μέσω  αυτού  μεταφέρονταν  σιτηρά  από  τον  Πόντο  στην  Αθήνα.  Η  χρονολογία  αυτή  είναι  σημαδιακή,  γιατί  από  τότε  ξεκινά  ο  Δημοσθένης  τον  αντιμακεδονικό  του  αγώνα,  με  μια  σειρά  από  πολιτικούς  λόγους  που  εκφωνεί  ο  ίδιος  στις  συνελεύσεις  του  λαού  στην  Αθήνα.  Οι  λόγοι  αυτοί  διαπνέονται  από  πάθος  εναντίον  του  Φιλίππου ( άλλωστε  μέχρι  σήμερα  κάθε  σφοδρό  κατηγορητήριο  ονομάζεται  και  « φιλιππικός » ) , μερικές  φορές περιλαμβάνουν  και  ακρότητες

( σε  κάποιο  σημείο  χαρακτηρίζει  το  Φίλιππο  μη  Έλληνα ! ) και  μαρτυρούν  ανάγλυφα  τη  με  κάθε  μέσο    προσπάθεια  αφύπνισης  των  Αθηναίων  μπροστά  στον  κίνδυνο .  Το  351 π.Χ.  ο  «Κατά  Φιλίππου  α΄»  λόγος  υποτιμά  τις  ικανότητες  του  βασιλιά  και  προτείνει  να  σταλεί  εκστρατευτικό  σώμα  στη  χώρα  του,  για  αντιπερισπασμό .  Ένα  χρόνο  μετά ,  με  νέο  λόγο  ο  Δημοσθένης  παρακινεί  τους  συμπολίτες  του  να  προσφέρουν  χρήματα  για  να  αναδιοργανωθεί  ο  στρατός  και  τους  συνιστά  να  μην  αποφεύγουν  δειλά  τη  στράτευση. Το  διάστημα  349-348  π.Χ.  εκφωνεί  τρεις  λόγους, τους  Ολυνθιακούς  α΄,β΄και  γ΄, προτρέποντας  κατ’  αυτόν  τον  τρόπο  τους   Αθηναίους  να  σπεύσουν  σε  βοήθεια  της  πόλης  της  Χαλκιδικής  Ολύνθου ,  η  οποία  είχε  προκαλέσει  την  οργή  του  Φιλίππου.  Οι  Αθηναίοι  όμως  της  εποχής  εκείνης  ήταν  διστακτικοί  και  αναποφάσιστοι,  με  αποτέλεσμα  να  αφήσουν  ουσιαστικά  την  Όλυνθο  να  γνωρίσει  την  πλήρη  καταστροφή .   

ερείπια της Ολύνθου

Αργά  αλλά  σταθερά  εξαπλωνόταν  η  μακεδονική  δύναμη  και  προς  νότο,  όχι  μόνο  με  στρατιωτικούς  χειρισμούς,  αλλά  και  με  διπλωματικούς  ελιγμούς .  Μέσα  σε  κάθε  πόλη  του  νότου  υπήρχε  πλέον  και  φιλομακεδονική  μερίδα  πολιτών,  η  οποία  επιδοκίμαζε  την  πολιτική  του  Φιλίππου .  Βλέποντας  λοιπόν  οι  Αθηναίοι  την  παλαιά  τάξη  πραγμάτων  να  καταρρέει  και  μια  νέα  κατάσταση  να  τείνει  να  παγιωθεί,  αποφάσισαν  να  στείλουν  στην  Πέλλα  πρεσβεία ,  για  να  φροντίσει  για  τη  σύναψη  ειρήνης .  Πράγματι ,  η  πρεσβεία  των  έντεκα  ανδρών  παρουσιάσθηκε  μπροστά  στο  Φίλιππο  το  346 π.Χ.  Είχαν  μιλήσει  οι  δέκα  πρεσβευτές,  όταν  σηκώθηκε  ο  Δημοσθένης  ˙ τότε  όμως συνέβη κάτι  παράδοξο ˙ο  ρήτορας , που επί  πέντε  χρόνια  δεν  είχε  σταματήσει  να  κατακεραυνώνει  τους  Μακεδόνες  με  εμπνευσμένους  και  γλαφυρούς  λόγους ,  μπροστά  στη  θέα  του  μεγάλου  του  εχθρού  θυμήθηκε ,  θα’ λεγε  κανείς ,  το  άδοξο  παρελθόν  του:  μπέρδεψε  τα  λόγια  του  και, όταν  μεγαλόθυμα  ο  Φίλιππος  προσπάθησε να  του  δώσει  θάρρος,  ταράχθηκε  περισσότερο  και  σταμάτησε  στη  μέση το  λόγο  του.  Η  συνθήκη  ειρήνης,  που  τελικά  υπογράφτηκε,  δεν  επρόκειτο  βέβαια  να  δώσει  λύση ˙ ήταν  περισσότερο  επιβεβαίωση  μιας  πρόσκαιρης  ανακωχής,  η  οποία  και  θα  λυνόταν  μόλις  παρουσιαζόταν  η  κατάλληλη  ευκαιρία .

Ο ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΟΥΣ ΜΑΚΕΔΟΝΕΣ

Μέρος Β: O Γολγοθάς προς την καταξίωση

Ο  Δημοσθένης  είχε  ήδη  από  νωρίς  αποδείξει  την  αγωνιστική  του  φύση  καταβάλλοντας  υπεράνθρωπες  προσπάθειες  για  να  ανεβεί  στο  βήμα .  Γιατί  κάθε  άλλο  παρά γεννημένος  ρήτορας  υπήρξε˙ αντίθετα,  από  μικρός  είχε  αδύνατη  κράση  και  βασανιζόταν  από  ασθένειες .  Όχι  μόνο  αυτό , αλλά  επίσης  μιλούσε ψευδά και χαρακτηριζόταν από έλλειψη αυτοπεποίθησης  και  αίσθημα  ανασφάλειας  μπροστά  στα  ακροατήρια .  Όλα  αυτά  τα  μειονεκτήματα  όμως  δε  στάθηκαν  ικανά  να  τον  εμποδίσουν  από  το  να  γίνει  αυτό  που  ονειρευόταν. Έτσι  υπέβαλε τον εαυτό  του σε  μια  σειρά  βασανιστικών  ασκήσεων:  για  να  διορθώσει  την  άρθρωση  μιλούσε  έχοντας  χαλίκια  στο  στόμα ˙ πρόφερε  στίχους  ανεβαίνοντας  σε  υψώματα,  για  ν’  ανοίξει  τα  πνευμόνια  του ˙ συνήθιζε να απαγγέλλει  λόγους  μπροστά  στην  τρικυμισμένη  θάλασσα ,  για  να  μάθει  να  αντιμετωπίζει  τη  βοή  του  πλήθους  ˙ ξύριζε  το  μισό  του  κεφάλι  και ,  μένοντας  κλεισμένος  σ’  ένα  υπόγειο,  γυμναζόταν  στη  ρητορική .  Διηγούνται  ακόμη  πως , για  να  διορθώσει  τις  ακούσιες  κινήσεις  του  αριστερού  του  ώμου , συνήθιζε  να  ρητορεύει  ενώ  κρεμόταν  ξίφος  από  πάνω  του . Στις προσπάθειές του βρήκε  πολύτιμο  αρωγό  τον  ηθοποιό  Σάτιρο, ο  οποίος  τον  δίδαξε  τη  χρήσιμη  για  να  επιβάλλεται  στα  ακροατήρια  υποκριτική .  Ένας  άνθρωπος  με  τόση  θέληση  δεν  μπορούσε  παρά  να  θριαμβεύσει . Ήδη από  τους  πρώτους  του  λόγους  φάνηκε  καθαρά  ο  πλούτος  των  ιδεών  και το  υψηλό    αισθητήριο ,  που  έβρισκε  έκφραση  στην  τελειότητα  της  μορφής  και  την  υψηλή  καλλιέργεια  του  ύφους .

ο Δημοσθένης

  Η  έμφυτη  φιλοπατρία  και  ο  ρομαντισμός  του  άνδρα  που  ονειρευόταν  παλιά  μεγαλεία, την  αναβίωση  της  δόξας  του  5ου  αιώνα  π.Χ., δοκιμαζόταν  σκληρά  μέσα  σε  μιαν  Αθήνα  αποδιοργανωμένη  και  αδιάφορη,  παραδομένη  στις  απολαύσεις  και  τον  εφησυχασμό .  Στο  πρόσωπο  του  Φιλίππου  βρήκε  λοιπόν  το  μεγάλο  εχθρό,  εναντίον  του  οποίου  άξιζε  να  πολεμήσει  με  όλες   του  τις  δυνάμεις .        

Ο ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΟΥΣ ΜΑΚΕΔΟΝΕΣ

Μέρος Α΄: Η δύση μιας εποχής και η ανατολή μιας άλλης

Η  Ελλάδα  που  βγήκε  μέσα  από  τα  ερείπια  του  Πελοποννησιακού  Πολέμου  (431-404 π.Χ.)  ασφαλώς  δεν  είχε  μεγάλη  σχέση  με  την  ακμάζουσα  και  θαλερή  Ελλάδα  της  κλασικής  αρχαιότητας, των  λαμπρών  μνημείων και των λογοτεχνικών,  επιστημονικών και  φιλοσοφικών επιτευγμάτων.  O  πόλεμος , με τις  ανυπολόγιστες  υλικές  και  ηθικές  καταστροφές  που  επέφερε ,  αποτέλεσε  ένα  όριο ˙τα  γεγονότα  που  τον  ακολούθησαν (εγκαθίδρυση τυραννικού πολιτεύματος στην  Αθήνα  και  αποτίναξή του,πτώση  της  απάνθρωπης  σπαρτιατικής  ηγεμονίας,  άνοδος και  πτώση  της  θηβαϊκής  δύναμης ,  επαναφορά  της  Αθήνας  σε  φαινομενικά  ηγεμονικό  ρόλο )  απλά  κατέδειξαν  το  ότι  η  περίοδος  της  παρακμής  θα  ήταν  μακροχρόνια  και  καταλυτική. 

Πρωτοφανή  για  τα  ως  τότε  δεδομένα  συνέβαιναν  στον  ελληνικό  χώρο :  το  πνεύμα  της  αυτοσυγκράτησης  και  πειθαρχίας  είχε  αρχίσει  να  εκλείπει , η φιλοπατρία βρισκόταν περισσότερο στα λόγια  παρά  στις  πράξεις,  οι  έννοιες  του  σεβασμού  και  του  δικαίου  είχαν   καταστρατηγηθεί ˙ ακόμη  και  η  Πυθία  έπεσε  θύμα  βιασμού  και  λεηλατήθηκαν  τα  χρήματα  του  μαντείου  των  Δελφών!  Το  χειρότερο  απ’  όλα , οι  ίδιες  οι  ελληνικές  πόλεις  ζητούσαν  πλέον  ανενδοίαστα  από  τον  Πέρση  βασιλιά  να  αναμειγνύεται  στα  εσωτερικά  της  Ελλάδας ,  προκειμένου  να  προωθούν  τα  συμφέροντά  τους!  Και  οι  Έλληνες  δε  σταματούσαν  να  φιλονικούν  και  να  τρώγονται  μεταξύ  τους .  

Ο Φίλιππος

Την  ίδια  εποχή  μια  νέα  δύναμη   είχε αρχίσει να ανατέλλει από βορρά ˙ ο  Φίλιππος  Β΄, βασιλιάς των Μακεδόνων, αύξανε συνεχώς τις στρατιωτικές  του  κτήσεις  και  την  πολιτική  του  επιρροή. Ο  μεγάλος  στόχος  του ήταν  να  ενώσει  όλες  τις  ελληνικές  πόλεις  υπό  τη  διοίκησή  του , για  να στραφεί  έπειτα  εναντίον  της  Ασίας. Θέλησε  λοιπόν   να εκμεταλλευτεί τη διαλυτική  ατμόσφαιρα  στον ελλαδικό χώρο, αναδιοργανώνοντας  απερίσπαστος  το  στρατό του ˙ ο  μακεδονικός  στρατός, που  ήδη  από  τις  πρώτες  συγκρούσεις  με  τοπικούς  λαούς  στη  Θράκη  φαινόταν  ισχυρότατος, τεχνικά  υπερείχε  χάρη  σε  ένα  νέο  όπλο , τη σάρισσα ( μια  πολύ  βαριά  και μακριά  λόγχη ) και στη  φάλαγγα , ένα  σχηματισμό  μάχης  που  έμελλε  να  αποδειχτεί  ακατανίκητος . Όλα  αυτά σε συνδυασμό  και  με  τις  στρατιωτικές ικανότητες  του ηγεμόνα  τους,  δημιούργησαν  μια  πολύ  δυνατή  στρατιωτική  μηχανή, που στο  πέρασμά  της  σάρωνε  κάθε  αντίσταση .      

Αιχμή και σαυρωτήρας της σάρισας (πίσω μεταλλική μύτη, χρήσιμη ως αντίβαρο στην αιχμή και για τη στερέωση του όπλου)Από το Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης

Στην   επεκτατική  του  προσπάθεια  όμως,  ο  Φίλιππος  έμελλε  να  συναντήσει  έναν  τρομερό  αντίπαλο : τον  Αθηναίο  ρήτορα  Δημοσθένη .          

ΑΓΝΩΣΤΑ ΚΕΙΜΕΝΑ Β΄ ΛΥΚΕΙΟΥ: Εξάσκηση 3

Λυκούργου, Κατά Λεωκράτους, 83-85 (Α΄μέρος)

Καίτοι, ὦ ἄνδρες, μόνοις ὑμῖν τῶν Ἑλλήνων οὐκ ἐστιν οὐδέν τούτων περιιδεῖν. Βούλομαι δε μικρά τῶν παλαιῶν ὑμῖν διελθεῖν, οἷς χρώμενοι παραδείγμασι καί περί τούτων καί περί τῶν ἄλλων βέλτιον βουλεύσεσθε. Τοῦτο γάρ ἔχει μέγιστον ἡ πόλις ἡμῶν ἀγαθόν, ὅτι τῶν καλῶν ἔργων παράδειγμα τοῖς Ἕλλησι γέγονεν ˙ ὅσον γάρ τῷ χρόνῳ πασῶν ἐστίν ἀρχαιοτάτη, τοσοῦτον οἱ πρόγονοι ἡμῶν τῶν ἄλλων ἀνθρώπων ἀρετῇ  διενηνόχασιν. 

Λεξιλογικά

περιοράω-ῶ = βλέπω ολόγυρα,περιφρονώ, παραβλέπω, ανέχομαι, αδιαφορώ

διέρχομαι =  διηγούμαι λεπτομερώς, αναλύω

διαφέρω = ξεχωρίζω, διακρίνομαι

Επανάληψη αρχικών χρόνων των:

ὁρῶ - χρήομαι-ῶμαι - ἔχω – φέρω

Παρατηρήσεις:

1. Να γραφούν οι τύποι στην ίδια πτώση του άλλου αριθμού:

μόνοις - ὑμῖν – παραδείγμασι – χρόνῳ - ἀρετῇ

2. Να αντικατασταθούν χρονικά:

περιιδεῖν – διελθεῖν – χρώμενοι – γέγονεν – διενηνόχασιν

Σημεία προβληματισμού

1. Πρόκειται για το απλό πρώτο μέρος του αποσπάσματος.  

2. Θα πρέπει να προσέξουμε τη σύνταξη του «χρῶμαι» με δύο δοτικές, εκ των οποίων η μία είναι αντικείμενο και η άλλη, αν αποδίδει ιδιότητα σε αυτό, κατηγορούμενο του αντικειμένου.

(πχ : χρῶμαι τινί φίλῳ = έχω κάποιον φίλο { η αντωνυμία είναι το αντικείμενο σε δοτική και η λέξη φίλῳ το κατηγορούμενο  του αντικειμένου}) 

3. Ένδειξη για το είδος της μετοχής χρώμενοι θα αποτελέσει ο  χρόνος βουλεύσεσθε. Δε θα βιαστούμε δηλαδή να χαρακτηρίσουμε τη μετοχή ως τροπική, επειδή είναι σε χρόνο ενεστώτα.  

4. Με υπερθετικούς βαθμούς οι γενικές είναι διαιρετικές.

    Π.χ:   τιμιώτατος πάντων

______________________________________________________

Προτεινόμενη μετάφραση

Και όμως, άνδρες, σε μόνους εσάς από τους Έλληνες δεν είναι δυνατόν να παραβλέψετε τίποτε από αυτά ( σημείωση: εμφανώς ο συγγραφέας εξαίρει τους Αθηναίους). Θέλω λοιπόν να σας διηγηθώ λεπτομερώς λίγα από τα παλιά, τα οποία, αν έχετε σαν παραδείγματα, θα αποφασίσετε καλύτερα και για αυτά και για τα άλλα. Γιατί η πόλη μας έχει αυτό ως σπουδαιότερο αγαθό, ότι δηλαδή έχει γίνει παράδειγμα ωραίων (αξιόλογων) έργων στους Έλληνες ˙ γιατί όσο είναι αρχαιοτάτη όλων όσον αφορά στο χρόνο (στην ηλικία), τόσο οι πρόγονοί μας έχουν ξεπεράσει τους άλλους ανθρώπους στην ανδρεία.

ΑΓΝΩΣΤΑ ΚΕΙΜΕΝΑ Β΄ ΛΥΚΕΙΟΥ: Εξάσκηση 2

Αἰσχίνης, Κατά Κτησιφῶντος 1-2 (Μέρος B΄)

Ἐβουλόμην μέν οὖν, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, καί  τήν βουλήν τούς πεντακοσίους καί τάς ἐκκλησίας ὑπό τῶν ἐφεστηκότων ὀρθῶς διοικεῖσθαι, καί τούς νόμους οὕς ἐνομοθέτησεν ὁ Σόλων περί τῆς τῶν ῥητόρων εὐκοσμίας ἰσχύειν, ἵνα ἐξῆν μέν πρῶτον μέν τῷ πρεσβυτάτῳ τῶν πολιτῶν, ὥσπερ οἱ νόμοι προστάττουσι, σωφρόνως ἐπί τό βῆμα παρελθόντι ἄνευ θορύβου καί ταραχῆς ἐξ ἐμπειρίας τά βέλτιστα τῇ πόλει συμβουλεύειν, δεύτερον δ’ἤδη καί τῶν ἄλλων πολιτῶν τόν βουλόμενον καθ’ ἡλικίαν χωρίς καί ἐν μέρει περί ἑκάστου γνώμην ἀποφαίνεσθαι ˙ οὕτω γάρ ἄν μοι δοκεῖ ἥ τε πόλις ἄριστα διοικεῖσθαι, αἵ τε κρίσεις ἐλάχισται γίγνεσθαι.

Λεξιλογικά

οἱ ἐφεστηκότες =  οι πρόεδροι

εὐκοσμία =πειθαρχία, ευπρέπεια

ἔξεστι (ν) = είναι δυνατό, επιτρέπεται

χωρίς = ξεχωριστά

ἀποφαίνομαι γνώμην = εκφέρω τη γνώμη μου

αἱ κρίσεις = οι δίκες

Επανάληψη αρχικών χρόνων των:

Βούλομαι – τάττω – οἰκέω-ῶ - βουλεύω

Παρατηρήσεις:

1. Να κλιθούν στον αριθμό που βρίσκονται:

    ἄνδρες - ἐφεστηκότων – βῆμα – γνώμην – κρίσεις ἐλάχισται

2. Να αντικατασταθούν χρονικά οι τύποι:

    προστάττουσι – συμβουλεύειν – βουλόμενον – διοικεῖσθαι

Σημεία προβληματισμού

1. Θυμόμαστε: ἐβουλόμην (ἄν) + απαρέμφατο = ανεκπλήρωτη επιθυμία

2. τούς πεντακοσίους = παράθεση στο βουλήν

3.Προσέχουμε την έγκλιση στην τελική πρόταση (ἐξῆν – οριστική ιστορικού χρόνου, καθώς το ρήμα της κύριας πρότασης (ἑβουλόμην) εκφράζει κάτι το ανεκπλήρωτο.

4. καθ’ ἡλικίαν=(εδώ) εμπρόθετος προσδιορισμός της συμφωνίας (βλέπε: κατά τους νόμους = σύμφωνα με τους νόμους )

5. Το δοκεῖ στην τελευταία ημιπερίοδο είναι προσωπικό, αφού υπάρχει κοντά του ονομαστική πτώση (ἡ πόλις)

6. Προσέχουμε τα δυνητικά απαρέμφατα στο τέλος του αποσπάσματος. Το δυνητικό απαρέμφατο είναι συνήθως ειδικό και ισοδυναμεί ή με δυνητική ευκτική ή με δυνητική οριστική. Δεν απαντάται σε χρόνο μέλλοντα. Πχ:

Νομίζω τοῦτο οὐκ ἄν ἀληθές εἶναι = …οὐκ ἄν ἀληθές εἴη

Προτεινόμενη μετάφραση

Ήθελα λοιπόν, άνδρες Αθηναίοι, και η βουλή των πεντακοσίων και οι συνελεύσεις να διευθύνονται σωστά από τους προέδρους (τους), και να ισχύουν οι νόμοι που ο Σόλων νομοθέτησε σχετικά με την ευπρέπεια των ρητόρων, για να ήταν δυνατό αρχικά στον πιο ηλικιωμένο από τους πολίτες, όπως ακριβώς ορίζουν οι νόμοι, αφού ανεβεί στο βήμα με σοβαρότητα χωρίς θόρυβο και ταραχή  να συμβουλεύει από την πείρα του τα άριστα για την πόλη, ύστερα πια να  να διατυπώνει τη γνώμη του και όποιος θέλει από τους άλλους πολίτες σύμφωνα με την ηλικία του για το κάθε ζήτημα ξεχωριστά και επιμέρους ˙ γιατί έτσι μου φαίνεται ότι και η πόλη θα μπορούσε να διοικηθεί άριστα και (ότι) οι δίκες θα ελαχιστοποιούνταν.

ΑΓΝΩΣΤΑ ΚΕΙΜΕΝΑ Β΄ ΛΥΚΕΙΟΥ: Εξάσκηση 1

Αἰσχίνης, Κατά Κτησιφῶντος 1-2 (Μέρος Α΄)

Τήν μέν παρασκευήν ὁρᾶτε, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, καί τήν παράταξιν ὅση γεγένηται, καί τάς κατά τήν ἀγοράν δεήσεις, αἷς κέχρηνταί τινες ὑπέρ τοῦ τά μέτρια καί τά συνήθη μή γίγνεσθαι ἐν τῇ πόλει ˙ ἐγώ δέ πεπιστευκώς ἥκω πρῶτον μέν τοῖς θεοῖς, δεύτερον δέ τοῖς νόμοις καί ὑμῖν, ἡγούμενος οὐδεμίαν παρασκευήν μεῖζον ἰσχύειν παρ’ ὑμῖν τῶν νόμων καί τῶν δικαίων.

__________________________________________________

Λεξιλογικά

παρασκευή = προετοιμασία

παράταξις =πολιτική οργάνωση

τά μέτρια =τα λογικά

ὁ συνήθης = γνωστός – φίλος – συγγενής /τά συνήθη = τα δίκαια –οι θεσμοί

Επανάληψη αρχικών χρόνων των ρημάτων:

ὁράω-ῶ / γίγνομαι / χρήομαι-ῶμαι / ἡγέομαι-οῦμαι / ἰσχύω

Παρατηρήσεις

1. Να αντικατασταθούν χρονικά οι τύποι:

    ὁρᾶτε – γεγένηται – κέχρηνται

2. Να κλιθούν στον αριθμό που βρίσκονται:

    παράταξιν –δεήσεις –οὐδεμίαν παρασκευήν 

Σημεία προβληματισμού

Πρόκειται σε γενικές γραμμές για ένα απλό απόσπασμα. Θα πρέπει να έχουμε κατά νου ότι ο  αρχαίος λόγος δομείται πάνω στο υπερβατό σχήμα (βλέπε τρίτη σειρά του αποσπάσματος).

Παρατηρούμε ακόμη τη σύνταξη του «πιστεύω» με δοτική και συσχετίζουμε την παρουσία του «μεῖζον» με τις ακόλουθες γενικές «τῶν νόμων – τῶν δικαίων», οι οποίες θα είναι γενικές συγκριτικές.

 

Προτεινόμενη μετάφραση

Βλέπετε την προετοιμασία, άνδρες Αθηναίοι, και την πολιτική οργάνωση πόσο μεγάλη έχει γίνει, και τις παρακλήσεις στη συνέλευση, τις οποίες μερικοί χρησιμοποιούν, για να μη γίνονται τα λογικά (πράγματα) και τα δίκαια στην πόλη ˙ 

εγώ όμως έχω έρθει, επειδή έχω πιστέψει (εξαιτίας της εμπιστοσύνης μου) πρώτα βέβαια στους θεούς, έπειτα στους νόμους και σε σας, επειδή θεωρώ ότι καμιά προετοιμασία δεν ισχύει για σας περισσότερο από τους νόμους και τα δίκαια.

Δραματική κατάσταση στην Αθήνα: συνεχής ροή πληροφοριών από την Εκκλησία του Δήμου

Δραματική η κατάσταση, όπως προκύπτει από διάφορες πηγές, στην Αθήνα.. Η αναγγελία της καταστροφής στους Αιγός ποταμούς έχει προκαλέσει πανικό στην πόλη, ενώ νεότερες πληροφορίες κάνουν λόγο για έκτακτα μέτρα που μόλις αποφασίστηκαν, ενώ ο εφιάλτης του Λύσανδρου πλανάται πάνω από την πόλη.. Ας δούμε όμως συγκεντρωτικά τις πρώτες ανταποκρίσεις από την πόλη:

Του ανταποκριτή μας Γ.Σ (ώρα 17.57)

Η κατάσταση εδώ στην Αθήνα είναι ακραία. Οι Αθηναίοι, ενώ βρίσκονται σε κατάσταση πανικού, οργανώνουν συγκέντρωση για να αποφασίσουν τις επόμενες ενέργειές τους. Από αυτήν καταλήγουν πως πρέπει να προετοιμαστούν όσο καλύτερα μπορούν για να έχουν ελπίδες. Το πρώτο πράγμα που κάνουν είναι να κλείσουν όλα τα λιμάνια με χώμα εκτός από ένα που το αφήνουν ανοιχτό σε περίπτωση που χρειαστεί να φύγουν από την πόλη. Το επόμενο βήμα είναι η επισκευή των τειχών για καλύτερη άμυνα και το τρίτο η τοποθέτηση φρουρών παντού. Επίσης η πόλη προετοιμάζεται για πολιορκία. 

 _________________________________________________________________________

Του ανταποκριτή μας Β.Ο (ώρα 18.03)

Αγαπητοί τηλεθεατές, σας μιλάω από την αρχαία Αθήνα όπου επικρατεί φόβος αλλά και οι άνθρωποι πενθούν. Αυτό συμβαίνει επειδή πριν λίγες ώρες έφτασεη Πάραλος, το ιερό πλοίο, και μετέφερε την είδηση της συμφοράς. Οι ειδήσεις μεταφέρονταν από στόμα σε στόμα και επικρατούσε και επικρατεί πένθος σε όλη την επικράτεια. Ταυτόχρονα οι άνθρωποι φοβούνται για την ίδια τους τη ζωή για να μην πάθουν ό,τι έπαθαν και οι Μήλιοι. Μετά από ώρες, το επόμενο πρωί δηλαδή, συγκαλείται έκτακτη συνεδρίαση, όπου και αποφασίζονται κάποια πράγματα για την ασφάλεια της πόλης όπως: η επιχωμάτωση όλων των λιμένων εκτός ενός, η επισκευή των τειχών αλλά και η προετοιμασία της πόλης για πολιορκία καθώς και η τοποθέτηση φρουρών. Αυτά είναι τα νέα από την αρχαία Αθήνα. Για ό,τι νεότερο θα σας ενημερώσουμε.

 _________________________________________________________________________

Του ανεξάρτητου ανταποκριτή Γ.Σ

Η κατάσταση που επικρατεί στη συνέλευση της Αθήνας είναι τρομερή. Οι κάτοικοι της Αθήνας είναι τρομοκρατημένοι και φοβούνται για τη ζωή τους. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να φωνάζουν όλοι στη συνέλευση χωρίς να καταλαβαίνει κανείς τι λένε. Οι περισσότεροι λένε να παραδοθούν στους Σπαρτιάτες και άλλοι να πολεμήσουν μέχρι να πεθάνουν. Ακόμα δεν έχει αποφασιστεί τι θα γίνει.

Του ανταποκριτή του HELLAS TV Δ.Π

Κυρίες και κύριοι,

Αναστάτωση αλλά και αβεβαιότητα επικρατεί στους δρόμους και τα σπίτια της Αθήνας και του Πειραιά, μετά την άφιξη της Παράλου στον Πειραιά σήμερα τα ξημερώματα. Μετά τις συνεχείς ήττες του αθηναϊκού στρατού και στόλου από τους Σπαρτιάτες και τους συμμάχους τους, αυτό το τελειωτικό χτύπημα στους Αιγός ποταμούς σβήνει και τις τελευταίες ελπίδες των Αθηναίων πολιτών για σωτηρία. Οι Αθηναίοι δε θρηνούν μόνο τους άνδρες που έχασαν αλλά πλέον θρηνούν τους εαυτούς τους, αφού είναι αβέβαιο το μέλλον τους, τώρα που ο κλοιός των Σπαρτιατών στενεύει γύρω από την πόλη. Ένας ακόμα παράγοντας που συμβάλλει στην κακή ψυχολογία των Αθηναίων πολιτών είναι η έλλειψη τροφίμων, που έχει αρχίσει ήδη να εμφανίζεται. Σήμερα στις πέντε το πρωί συγκλήθηκε έκτακτη συνέλευση του δήμου, στην οποία ελήφθησαν μέτρα για την προσωρινή προστασία της πόλης, σε περίπτωση που αυτό κριθεί αναγκαίο. Επιγραμματικά θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι:το φράξιμο των λιμανιών με χώμα, η επιδιόρθωση των τειχών της πόλης, η τοποθέτηση φρουράς αλλά και η προετοιμασία για πολιορκία, η οποία δε φαίνεται να αργεί.   

 ____________________________________________________________________________

Της ανταποκρίτριας Δ.Μ

Σοβαρή κατάσταση στην Αθήνα μετά την άφιξη της Παράλου και την ανακοίνωση της ήττας των Αθηναίων στρατιωτών. Όλοι οι Αθηναίοι ανησυχούν και φοβούνται για να μην πολιορκηθούν από τους λαούς που ταλαιπώρησαν και, θέλοντας να προστατευθούν, όπως μόλις τώρα μου ανακοινώθηκε, έκαναν  συμβούλιο και βγήκε η απόφαση ότι θα φράξουν τα λιμάνια, θα επισκευαστούν τείχη, θα εγκατασταθούν σκοπιές και θα αμυνθούν με τον κατάλληλο τρόπο. Όλα αυτά γιατί θέλουν να πολεμήσουν μέχρι τέλους και όχι να παραδοθούν.

Της ανταποκρίτριας του μαρτυρικού ALTER N.Π:

Μετά από την πολύωρη συνέλευση του δήμου, αυτή τη στιγμή βλέπουμε τον αρχηγό των Αθηναίων, ο οποίος βρίσκεται πάνω στο βήμα, να αναγγέλλει τις αποφάσεις της συνέλευσης, οι οποίες είναι οι εξής:

1.     ο φραγμός των λιμανιών πλήν ενός

2.     η επιδιόρθωση των τειχών

3.     η τοποθέτηση φρουράς

4.     η προετοιμασία της πόλης εξαιτίας της αναμενόμενης πολιορκίας

 __________________________________________________________________________

Της ανταποκρίτριας για τον Ελληνικό Σύλλογο Ιστολογίων Ν.Μ:

Η Πάραλος λοιπόν, το ιερό πλοίο των Αθηναίων, αγκυροβολεί τη νύχτα στο λιμάνι του Πειραιά. Τα θλιβερά συμβάντα και ο θρήνος μεταδίδονται με γοργούς ρυθμούς από τον Πειραιά διαμέσου των μακρών τειχών και καταλήγουν στην πόλη.

Είναι γεγονός ότι αυτή τη νύχτα κανείς δεν κοιμάται. Όχι μόνο γιατί πενθούν για τα θύματα, αλλά και γιατί τους κατακλύζει φόβος και αγωνία για το μέλλον τους. Έχουν την πεποίθηση ότι θα πάθουν όλα όσα έχουν κάνει εκείνοι στους Μηλίους, στους κατοίκους της Ιστιαίας, στους Σκιωναίους, στους Τορωναίους, στους Αιγινήτες και σε πολλούς ακόμα Έλληνες. Την επόμενη μέρα πραγματοποιείται συνέλευση όπου αποφασίζεται η κάλυψη των λιμανιών με χώμα εκτός από ένα, η τοποθέτηση φρουρών, η επισκευή των τειχών και η προετοιμασία της πόλης για πολιορκία. Η κατάσταση στην Αθήνα είναι πραγματικά απελπιστική
____________________________________________________________________

Της ανταποκρίτριας του www.neosxoleioxorisbiblia.blogspot.com Δ.Ρ:


Βρισκόμαστε στην Αθήνα το βράδυ κατά το οποίο το ιερό καράβι της Αθήνας, η Πάραλος, έφτασε στην πόλη και ανακοίνωσε τη συμφορά της τραγικής ήττας των Αθηναίων στους Αιγός ποταμούς. Παρακολουθούμε έντρομοι τη φρίκη ζωγραφισμένη στα πρόσωπα των συγγενών των αδικοχαμένων και γενναίων αντρών. Η ταχύτητα με την οποία διαδίδονται τα δυσάρεστα νέα αυξάνεται δραματικά με τη βοήθεια των μακρών τειχών. Καθώς βρίσκομαι στη πόλη βλέπω εντυπωσιασμένη την αδυναμία όλων να κοιμηθούν, βλέπω όλους τους πολίτες να τριγυρνούν φανερά σοκαρισμένοι και το εντυπωσιακό είναι ότι δε βρίσκονται σε αυτήν την κατάσταση μόνο όσοι πενθούν, αλλά οι περισσότεροι πολίτες στη σκέψη και μόνο των δεινών που τους περίμεναν. 
  Αυτή τη στιγμή βρίσκομαι στο κέντρο της πόλης όπου το βασικό όργανο άσκησης της δημοκρατίας, δηλαδή  η συνέλευση των πολιτών, έχει λάβει χώρα. Οι αποφάσεις που έλαβαν τα μέλη της εκκλησίας του δήμου είναι:σε πρώτη φάση η επιχωμάτωση των λιμανιών εκτός από ένα, η επισκευή των τειχών, η τοποθέτηση φρουρών και, τέλος, λόγω του γενικότερου κλίματος ανασφάλειας και πολεμικής ετοιμότητας η γενικότερη προετοιμασία της πόλης σε περίπτωση πολιορκίας. 
____________________________________________


Του συνεργάτη του "Aρχαία Ελλάδα news"  Γ.Ξ:

Το ιερό πλοίο της Παράλου μόλις έφτασε και μετέδωσε τα κακά μαντάτα. Οι Αθηναίοι θρηνούν, ουρλιάζουν αυτή τη στιγμή στους δρόμους. Μόλις πήραμε τη γνώμη κάποιων Αθηναίων, οι οποίοι νομίζουν ότι θα πάθουν το ίδιο κακό, το οποίο έκαναν αυτοί σε διάφορους λαούς. Εδώ και πέντε ατελείωτες ώρες είμαι έξω από τη συνέλευση, στην οποία υπάρχει κυριολεκτικά χαμός. Ο καθένας λέει τη γνώμη του χωρίς να πάρει άδεια..Μετά από δύο ώρες μας ανακοινώνεται η απόφαση των Αθηναίων να ρίξουν χώμα στα λιμάνια και άλλοα πολλά. Για ό,τι νεότερο θα ενημερώνεστε από το κανάλι "Αρχαία Ελλάδα news" ή μπορείτε να επισκεφτείτε το site μας: www.ancientgreek.an.gr

Η ενημέρωση είναι συνεχής...